Dolina Pilicy to jedno z tych miejsc, gdzie przyroda i historia splatają się w niezwykły sposób. Starorzecze tej rzeki – pełne zakoli, starodrzewów i spokojnych zatoczek – stanowi idealne miejsce na rodzinne wędrówki. Spacerując tu, można odetchnąć świeżym powietrzem, przyjrzeć się z bliska dzikiej przyrodzie i spędzić czas z dziećmi z dala od zgiełku miasta. W artykule przedstawiamy najciekawsze ścieżki spacerowe nad Pilicą, które są dostępne również dla najmłodszych i seniorów.
Czym jest starorzecze i dlaczego warto je odkrywać?
Starorzecze to pozostałość dawnego koryta rzeki – miejsce, gdzie woda płynęła setki lat temu, pozostawiając za sobą zakola, torfowiska i urokliwe oczka wodne. Obszary te są dziś niezwykle cenne przyrodniczo, bo stanowią siedlisko dla wielu roślin i zwierząt – w tym rzadkich gatunków ptaków, płazów i owadów. W dolinie Pilicy starorzecza zachowały się w wyjątkowo naturalnym stanie, szczególnie w okolicach Tomaszowa Mazowieckiego, Smardzewic czy Spały.
Spacer po starorzeczu to nie tylko kontakt z naturą, ale także nauka – dzieci mogą zobaczyć, jak wygląda rzeka, która zmieniała swój bieg, poznać podstawy hydrologii czy obserwować życie płazów w oczkach wodnych.
Gdzie najlepiej wybrać się na spacer?
1. Tomaszów Mazowiecki – ścieżka od Skansenu Rzeki Pilicy
To doskonałe miejsce na rozpoczęcie rodzinnego spaceru. Skansen to nie tylko ekspozycja sprzętów wodnych, ale również punkt wyjścia do wędrówki po dzikim starorzeczu Pilicy. Ścieżka prowadzi przez stare zakola rzeki, przecinając podmokłe łąki i zagajniki. Po drodze można zatrzymać się na piknik, obserwować ptaki, a nawet – przy odpowiednich warunkach – dostrzec bobrowe żeremia.
Długość trasy to ok. 3–4 km, teren jest płaski i dostępny również dla wózków dziecięcych.
2. Spała – szlak „Nad Pilicą”
W Spale znajduje się pięknie wytyczona trasa edukacyjna wzdłuż brzegów Pilicy. Jej fragmenty przecinają tereny starorzecza – szczególnie od strony Konewki. Na trasie znajdują się tablice informacyjne, ławeczki i pomosty widokowe. To trasa idealna na wiosenny lub letni spacer, połączony z zabawą na świeżym powietrzu.
Długość to ok. 5 km (w obie strony), nawierzchnia utwardzona częściowo, dostępna pieszo i na rowerze.
3. Smardzewice – ścieżka edukacyjna przy Zalewie Sulejowskim
Choć zalew dominuje tu krajobrazowo, to jego południowo-zachodnia część skrywa ciekawe tereny starorzeczy. Spacerując wzdłuż lasu w kierunku Barkowic, trafimy na naturalne zagłębienia wodne – pozostałości po dawnym biegu Pilicy. Trasa nie jest oficjalnie oznakowana, ale świetnie nadaje się na spokojne spacery z dziećmi, z możliwością obserwacji ptaków i wypoczynku na łonie przyrody.
Warto zabrać lornetkę – tereny te są spokojne, a przez to chętnie odwiedzane przez czaple, kaczki i inne ptaki wodne.
Co zabrać ze sobą na spacer z dziećmi?
Rodzinny spacer po starorzeczu wymaga przygotowania, szczególnie jeśli planujemy spędzić kilka godzin na łonie natury. Niezbędne będą:
– woda i przekąski,
– repelent przeciw komarom (w pobliżu oczek wodnych może ich być sporo),
– buty terenowe (często trasy biegną przez wilgotne lub miękkie podłoże),
– proste pomoce edukacyjne: lupka, lupa kieszonkowa, przewodnik po ptakach lub roślinach,
– koc na odpoczynek lub piknik.
Dla młodszych dzieci warto przygotować krótkie zadania do wykonania – np. wyszukanie liści trzech różnych drzew, obserwację jednego owada czy rozpoznanie ptasiego śpiewu. Dzięki temu spacer stanie się formą edukacyjnej przygody.
Dlaczego właśnie starorzecze Pilicy?
Starorzecza w dolinie Pilicy są wyjątkowo malownicze i spokojne. To przestrzeń wolna od hałasu dróg, bez natłoku turystów, z wyczuwalną bliskością natury. Idealna dla tych, którzy szukają miejsca na niedzielne popołudnie z rodziną, ale nie chcą rezygnować z kontaktu z przyrodą.
Spacerując po tych terenach, warto pamiętać o szacunku dla przyrody – nie zrywać roślin, nie hałasować i nie zostawiać po sobie śmieci. Starorzecza to kruche ekosystemy, w których każda zmiana może wpłynąć na lokalne gatunki.
