W sercu Polski, w województwie łódzkim, rozciąga się kraina, która od wieków przyciągała zarówno miłośników natury, jak i koronowane głowy. Tomaszów Mazowiecki i jego okolice, z malowniczą rzeką Pilicą i rozległymi lasami Spalskiego Parku Krajobrazowego, to miejsce, gdzie historia splata się z dziką przyrodą, tworząc unikalne szlaki turystyczne. Dwa z nich – Szlak Carskich Łowów i Carska Droga do Żubrów – to prawdziwe perły dla każdego, kto pragnie połączyć aktywny wypoczynek z fascynującą podróżą w czasie.
Te historyczne trasy to coś więcej niż tylko ścieżki przez las. To świadectwo dawnych pasji, królewskich rozrywek i troski o zachowanie majestatycznych zwierząt. Zapraszam do odkrycia, co sprawia, że te szlaki są tak wyjątkowe i dlaczego warto wyruszyć w tę niezwykłą podróż.
Carskie Dziedzictwo: Spała i Królewskie Łowy
Historia regionu wokół Spały i Tomaszowa Mazowieckiego jest nierozerwalnie związana z rosyjską rodziną carską. Na przełomie XIX i XX wieku Spała stała się ulubioną rezydencją łowiecką carów, w tym Mikołaja II. To właśnie tutaj, w gęstych, obfitujących w zwierzynę lasach, carowie oddawali się swojej pasji – polowaniom. Ich obecność w regionie pozostawiła trwały ślad, nie tylko w architekturze, ale także w nazewnictwie szlaków, które dziś przemierzamy.
Car Mikołaj II, znany ze swojego zamiłowania do natury, podziwiał piękno tych terenów. W październiku 1901 roku, podczas wizyty w Tomaszowie Mazowieckim, specjalnie przybył z pobliskiej Spały, aby zobaczyć niezwykłe Rezerwat Przyrody Niebieskie Źródła. To świadczy o tym, jak bardzo doceniał unikalne walory przyrodnicze tego obszaru. Dziś, wędrując Szlakiem Carskich Łowów, możemy wyobrazić sobie, jak wyglądały te tereny w czasach imperialnych polowań, i poczuć echo dawnej świetności.
Szlak Carskich Łowów (Żółty Szlak): Śladami Królewskich Wypraw
Żółty Szlak Carskich Łowów to trasa, która przenosi nas w świat dawnych, królewskich polowań. Ten pieszy i rowerowy szlak, o całkowitej długości 32,8 kilometra (z czego 16,8 km przebiega w granicach Spalskiego Parku Krajobrazowego), rozpoczyna się w Smardzewicach i prowadzi przez Spałę, rezerwat „Konewka”, Glinę, rezerwat „Żądłowice”, aż do Rzeczycy.
Wędrując tym szlakiem, zanurzamy się w gęste lasy Spalskiego Parku Krajobrazowego, który został utworzony w 1995 roku w celu ochrony doliny rzeki Pilicy i otaczających ją Lasów Spalskich. Park ten, o powierzchni ponad 128 kilometrów kwadratowych, jest prawdziwą ostoją dzikiej przyrody. Szlak prowadzi przez cenne przyrodniczo obszary, takie jak rezerwaty „Konewka” i „Żądłowice”, które chronią unikalne zbiorowiska leśne i siedliska. Możemy tu podziwiać różnorodną florę i faunę, która niegdyś stanowiła cel carskich łowów.
Szlak ten jest idealny dla tych, którzy cenią sobie aktywny wypoczynek w otoczeniu nienaruszonej przyrody, a jednocześnie pragną poczuć ducha historii. Wyobraźnia podpowiada obrazy carskich orszaków, myśliwych i szlachetnej zwierzyny, która przemierzała te same ścieżki wieki temu.
Carska Droga do Żubrów (Czerwony Szlak): Spotkanie z Majestatem Natury
Drugim, równie fascynującym szlakiem jest Czerwony Szlak „Carska Droga do Żubrów”. Ten szlak, o długości 20,2 kilometra (z czego 2 km w granicach Spalskiego Parku Krajobrazowego), prowadzi ze Smardzewic przez Brzustów do Inowłodza. Jego nazwa jednoznacznie wskazuje na główną atrakcję – możliwość spotkania z majestatycznymi żubrami.
Kluczowym punktem na tej trasie jest Ośrodek Hodowli Żubrów w Książu koło Smardzewic. Ten ośrodek, zarządzany przez Kampinoski Park Narodowy, odgrywa kluczową rolę w ochronie i reintrodukcji żubrów – największych ssaków lądowych Europy. Wizyta w ośrodku to unikalna okazja do obserwacji tych potężnych zwierząt w ich naturalnym środowisku. Możemy podziwiać ich siłę, spokój i majestat, a także dowiedzieć się więcej o programach ochrony, które pozwoliły na uratowanie tego gatunku przed wyginięciem.
Szlak ten to doskonała propozycja dla rodzin z dziećmi, miłośników zwierząt i każdego, kto pragnie doświadczyć bliskiego kontaktu z dziką przyrodą. To także przypomnienie o tym, jak ważne jest dbanie o bioróżnorodność i ochrona gatunków, które są integralną częścią naszego dziedzictwa naturalnego.
Połączenie Historii i Aktywności: Więcej niż Szlaki
Oba szlaki – Szlak Carskich Łowów i Carska Droga do Żubrów – są doskonale wkomponowane w szerszą sieć turystyczną regionu. Przebiegają przez Spalski Park Krajobrazowy, który oferuje wiele innych atrakcji przyrodniczych, takich jak Rezerwat Przyrody Niebieskie Źródła z jego pulsującymi wywierzyskami, czy Skansen Rzeki Pilicy – pierwsze w Polsce muzeum rzeki. Można je również połączyć z wizytą w Podziemnej Trasie Turystycznej „Groty Nagórzyckie”, tworząc kompleksową wycieczkę po „Tomaszowskiej Okrąglicy”.
Szlaki te są przystosowane zarówno dla pieszych, jak i rowerzystów, co pozwala na wybór preferowanej formy aktywnego wypoczynku. Co więcej, przez obszar Spalskiego Parku Krajobrazowego przebiega również fragment Łódzkiego Szlaku Konnego, liczący około 36 kilometrów, co daje możliwość podziwiania krajobrazów z perspektywy siodła. Ta różnorodność sprawia, że każdy znajdzie coś dla siebie, niezależnie od preferencji.
Praktyczne Wskazówki dla Wędrowców i Odkrywców
Planując wyprawę Szlakiem Carskich Łowów i Carską Drogą do Żubrów, warto pamiętać o kilku praktycznych aspektach:
- Oznakowanie: Szlaki są dobrze oznakowane, co ułatwia nawigację. Zawsze jednak warto mieć ze sobą mapę regionu.
- Sezonowość: Region jest piękny o każdej porze roku. Wiosną zachwyca budzącą się do życia przyrodą, latem oferuje orzeźwienie w cieniu drzew, jesienią mieni się paletą barw, a zimą, choć niektóre odcinki mogą być trudniejsze, lasy prezentują się wyjątkowo malowniczo.
- Wyposażenie: Wygodne buty trekkingowe, odpowiednia odzież dostosowana do pogody, woda i prowiant to podstawa. Warto zabrać lornetkę do obserwacji zwierząt i aparat fotograficzny, aby uwiecznić piękne krajobrazy i spotkania z żubrami.
- Informacja Turystyczna: W Tomaszowie Mazowieckim, np. przy Placu Kościuszki, można uzyskać wszelkie niezbędne materiały promujące miasto i szlaki.
- Noclegi i Gastronomia: W okolicy szlaków, w Tomaszowie Mazowieckim, Spale czy Smardzewicach, znajdą Państwo liczne obiekty noclegowe i gastronomiczne, które pozwolą na komfortowy wypoczynek po dniu pełnym wrażeń.
Podróż w Czasie i Naturze
Szlak Carskich Łowów i Carska Droga do Żubrów to niezwykłe trasy, które oferują unikalne połączenie historii, przyrody i aktywnego wypoczynku. To podróż w czasie do epoki carskich polowań i jednocześnie spotkanie z majestatem dzikiej przyrody, symbolizowanym przez żubry. Te szlaki to żywa lekcja historii i ekologii, która pozwala docenić piękno i bogactwo regionu Tomaszowa Mazowieckiego.
Niezależnie od tego, czy są Państwo miłośnikami historii, entuzjastami przyrody, czy po prostu szukają Państwo inspiracji do aktywnego spędzania czasu, te trasy z pewnością dostarczą niezapomnianych wrażeń. Przyjedźcie i przekonajcie się sami, jak wiele do zaoferowania ma serce Polski, gdzie dawne carskie drogi prowadzą do spotkań z dziką naturą.
