Pilica, będąca najdłuższym lewym dopływem Wisły, od lat przyciąga amatorów sportów wodnych, rodzin szukających aktywnego wypoczynku i turystów spragnionych kontaktu z naturą. Wśród wielu form spędzania czasu nad rzeką, kajakarstwo wyróżnia się szczególną dostępnością – zarówno dla początkujących, jak i doświadczonych wodniaków. Ten artykuł to kompendium wiedzy o kajakowych wyprawach w regionie – od polecanych tras, przez wskazówki dotyczące bezpieczeństwa, po praktyczne informacje dla rodzin z dziećmi i osób, które planują pierwszą spływową przygodę.
Pilica – rzeka idealna na kajak
Pilica to rzeka łagodna, o zmiennym tempie nurtu i stosunkowo płytka – co czyni ją idealnym wyborem dla rodzin i osób bez dużego doświadczenia. Rozciąga się na długości ponad 300 km, ale to właśnie odcinki między Przedborzem a Nowym Miastem nad Pilicą oraz pomiędzy Tomaszowem Mazowieckim a Spałą uchodzą za najatrakcyjniejsze kajakowo. Rzeka płynie przez malownicze lasy, mijając starorzecza, piaszczyste plaże i unikalne rezerwaty przyrody.
Dodatkowym atutem są rozwinięte punkty wodowania, wypożyczalnie sprzętu, miejsca biwakowe i pobliskie atrakcje, które można odwiedzić przy okazji.
Popularne trasy kajakowe – gdzie wsiąść do kajaka?
1. Trasa Tomaszów Mazowiecki – Spała (ok. 13 km)
To klasyczny, rodzinny odcinek spływu. Rozpoczyna się w okolicy Skansenu Rzeki Pilicy lub przystani kajakowej na tzw. przystani OSiR i prowadzi łagodnym nurtem przez zalesione tereny w kierunku Spały. Po drodze przepływa się przez spokojne rozlewiska, w których latem można podziwiać czaple, kaczki i dzikie kormorany. Meta znajduje się w okolicach mostu spalskiego, tuż przy parku.
To idealna trasa na kilkugodzinną wyprawę, nawet z małymi dziećmi.
2. Trasa Inowłódz – Grotowice (ok. 18 km)
Odcinek nieco dłuższy, ale nadal dostępny dla mniej zaawansowanych kajakarzy. Początek przy zamku w Inowłodzu, koniec w Grotowicach, gdzie znajduje się dzika plaża i miejsce na ognisko. Trasa prowadzi przez tereny o większym urozmaiceniu – pojawiają się lekkie bystrza, trzeba też manewrować między gałęziami i płyciznami. Świetna przygoda dla dorosłych i młodzieży.
3. Trasa Smardzewice – Tomaszów Mazowiecki (ok. 9 km)
Trasa krótsza, ale bardzo urokliwa. Początek znajduje się w pobliżu tamy Zalewu Sulejowskiego, gdzie Pilica znów przybiera swój naturalny charakter. Trasa kończy się przy OSiR Tomaszów Mazowiecki. Po drodze można podziwiać panoramę rzeki i wpłynąć do jednego ze starorzeczy.
Trasa rekomendowana dla początkujących i rodzin z dziećmi.
Co zabrać na spływ?
Choć kajakarstwo wydaje się aktywnością lekką i relaksującą, warto przygotować się z głową – szczególnie jeśli planujemy wyprawę całodzienną lub w grupie rodzinnej.
– Kamizelki asekuracyjne – obowiązkowe dla wszystkich, zwłaszcza dzieci.
– Wodoodporne worki – na dokumenty, telefony i ubrania.
– Nakrycie głowy, okulary przeciwsłoneczne, krem z filtrem.
– Woda i przekąski – najlepiej lekkie, nietłuste, odporne na ciepło.
– Zapasowa odzież – szczególnie skarpetki i koszulka.
– Buty do wody – najlepiej zabudowane sandały lub sportowe buty do sportów wodnych.
– Mapa lub telefon z offline GPS – niektóre odcinki mogą być słabo oznaczone.
Nie zapomnij również o woreczku na śmieci – zasada „leave no trace” obowiązuje także na wodzie.
Bezpieczeństwo przede wszystkim
Kajakarstwo nad Pilicą jest bezpieczne, ale jak każda aktywność wodna, wymaga zachowania rozsądku. Najważniejsze zasady:
– Nigdy nie wypływaj bez kamizelki – nawet jeśli dobrze pływasz.
– Nie przeceniaj swoich sił – lepiej wybrać krótszą trasę niż utknąć z dziećmi w połowie.
– Unikaj alkoholu – dotyczy to zwłaszcza sterników.
– Sprawdź pogodę – silny wiatr lub deszcz mogą uczynić trasę trudniejszą.
– Uważaj na przeszkody – pnie drzew, wystające kamienie, nagłe zmiany nurtu.
– Informuj kogoś o trasie spływu – szczególnie jeśli wybierasz się samodzielnie.
Spływ z dziećmi – na co zwrócić uwagę?
Rodzinne kajakowanie może być fantastycznym przeżyciem, ale wymaga odpowiedniego planu. Przede wszystkim wybieraj trasy nie dłuższe niż 10–12 km i z niewielką ilością przeszkód. Przerwy co 1–2 godziny są konieczne – dzieci szybciej się męczą i tracą skupienie. Dobrym pomysłem jest też zabranie prostych gier, np. liczenie ptaków, znajdowanie przedmiotów o określonym kolorze czy rozpoznawanie dźwięków w lesie.
Pamiętaj też, że nawet starsze dzieci mogą mieć trudność z wiosłowaniem – nie planuj trasy, która wymaga dużego zaangażowania z ich strony.
Gdzie wypożyczyć kajak?
W regionie działa wiele wypożyczalni – zarówno w Tomaszowie, jak i w Spale czy Smardzewicach. Wypożyczalnie oferują nie tylko sprzęt, ale też transport i zabezpieczenie logistyczne. Można też skorzystać z usług firm, które organizują kompleksowe spływy – od zapewnienia przewodnika, po transport powrotny.
Dobrze działające wypożyczalnie zwykle oferują:
– kajaki dwuosobowe i jednoosobowe,
– kamizelki w różnych rozmiarach,
– mapy i aplikacje z trasami,
– możliwość rezerwacji online,
– transport uczestników i sprzętu.
Kiedy najlepiej wybrać się na kajaki?
Sezon kajakowy nad Pilicą trwa od późnej wiosny do wczesnej jesieni. Najlepsze miesiące to maj–czerwiec oraz wrzesień – wtedy unika się największych tłumów i upałów. Lipiec i sierpień to szczyt sezonu, dlatego warto wcześniej zarezerwować sprzęt i zaplanować trasę.
Po intensywnych deszczach lub w okresie suszy warunki na rzece mogą się zmienić – warto wtedy zasięgnąć informacji w lokalnej wypożyczalni lub centrum informacji turystycznej.
Dlaczego kajaki właśnie tu?
Region doliny Pilicy wyróżnia się na tle innych szlaków kajakowych w Polsce. To nie tylko kwestia malowniczych krajobrazów i przyjaznych tras – tu kajakarstwo łączy się z lokalną kulturą, przyrodą i historią. Na trasie można zatrzymać się przy zabytkach, odwiedzić skansen, zatrzymać się na plaży lub wziąć udział w wydarzeniu organizowanym przez lokalną społeczność.
Dla tych, którzy chcą połączyć aktywny wypoczynek z turystyką kulturową, spływ Pilicą to propozycja wyjątkowa – bez tłumu turystów, z dostępem do ciszy, zieleni i autentycznego klimatu środkowej Polski.
